Điều Trị Bệnh Lẫn Ở Người Già: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Hướng Cải Thiện Hiệu Quả

Việc điều trị bệnh lẫn ở người già đúng cách không chỉ giúp làm chậm quá trình thoái hóa mà còn cải thiện tinh thần, giúp Người cao tuổi duy trì sinh hoạt độc lập. Hãy cùng Viện dưỡng lão Hạnh Phúc Viên tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiệu quả trong bài viết dưới đây nhé! 

I. Bệnh lẫn ở người già là gì?

Bệnh lẫn ở người già hay còn gọi là sa sút trí tuệ là tình trạng suy giảm chức năng não bộ do các tế bào thần kinh bị tổn thương hoặc thoái hóa theo thời gian. Người mắc bệnh thường gặp khó khăn trong việc ghi nhớ, tư duy, ngôn ngữ, định hướng không gian và khả năng tự chăm sóc bản thân.

Khác với hiện tượng lú lẫn tạm thời do tuổi tác, bệnh lẫn ở người già là một rối loạn bệnh lý tiến triển, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Ở giai đoạn nặng, người bệnh có thể mất trí nhớ hoàn toàn, không nhận ra người thân và không thể tự sinh hoạt.

Hiểu rõ bản chất của căn bệnh này là bước đầu quan trọng trong quá trình điều trị bệnh lẫn ở người già hiệu quả, giúp duy trì trí nhớ, cải thiện tinh thần và nâng cao chất lượng cuộc sống cho Người cao tuổi.

II. Nguyên nhân gây bệnh lẫn ở Người cao tuổi

Để điều trị bệnh lẫn ở người già hiệu quả, việc xác định đúng nguyên nhân là yếu tố vô cùng quan trọng. Bệnh lẫn thường không xảy ra đột ngột mà phát triển dần theo thời gian do nhiều yếu tố khác nhau: 

• Thoái hóa tế bào thần kinh: Khi tuổi tác tăng, các tế bào thần kinh trong não dần bị thoái hóa, làm giảm khả năng truyền tín hiệu và lưu trữ thông tin, dẫn đến sa sút trí tuệ.
• Bệnh Alzheimer: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh lẫn ở Người cao tuổi, chiếm khoảng 60-70% các trường hợp. Bệnh làm tổn thương cấu trúc não, khiến trí nhớ và khả năng tư duy suy giảm nghiêm trọng.
• Thiếu máu não hoặc đột quỵ: Lưu thông máu kém khiến não không được cung cấp đủ oxy, dẫn đến tổn thương mô não và gây suy giảm trí nhớ.
• Rối loạn tâm lý kéo dài: Trầm cảm, căng thẳng hoặc lo âu lâu ngày có thể làm giảm chức năng nhận thức, là yếu tố góp phần làm nặng thêm tình trạng lẫn.
• Thiếu hụt dinh dưỡng và vitamin: Thiếu vitamin B12, acid folic hay omega-3 ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của não, làm tăng nguy cơ mắc bệnh lẫn ở người già.
• Tác dụng phụ của thuốc hoặc bệnh mạn tính: Một số loại thuốc an thần, huyết áp hoặc bệnh lý mạn tính như tiểu đường, cao huyết áp có thể gây ảnh hưởng đến trí nhớ và nhận thức.

III. Những dấu hiệu người già bị lẫn dễ nhận biết nhất

Phát hiện sớm các dấu hiệu là bước quan trọng để can thiệp và điều trị bệnh lẫn ở người già hiệu quả. Dưới đây là những biểu hiện thường gặp nhất mà gia đình cần chú ý:

• Giảm trí nhớ ngắn hạn: Người bệnh thường quên các sự việc vừa xảy ra, hỏi đi hỏi lại một vấn đề nhiều lần hoặc không nhớ mình đã ăn, tắm hay uống thuốc chưa.
• Khó khăn trong giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ: Ông bà có thể quên từ ngữ quen thuộc, nói ngập ngừng hoặc diễn đạt lộn xộn, khiến người nghe khó hiểu.
• Lẫn lộn thời gian và không gian: Người bệnh dễ nhầm ngày tháng, không nhớ mình đang ở đâu, thậm chí lạc đường ngay trong khu vực quen thuộc.
• Giảm khả năng tập trung và xử lý thông tin: Những công việc đơn giản như nấu ăn, thanh toán tiền hay làm vườn trở nên khó khăn hơn, do khả năng tư duy và ra quyết định bị suy giảm.
• Thay đổi tính cách và cảm xúc: Người bệnh dễ cáu gắt, nghi ngờ, thu mình hoặc trở nên thờ ơ với mọi người xung quanh. Đây là dấu hiệu phổ biến của sa sút trí tuệ ở người già.
• Khó thực hiện các hoạt động hàng ngày: Người già có thể gặp khó khăn khi mặc quần áo, sử dụng điện thoại hoặc điều khiển thiết bị gia dụng quen thuộc.
• Mất định hướng xã hội: Người cao tuổi không nhận ra người thân, quên tên gọi hoặc không nhớ mối quan hệ với người xung quanh.

IV. Ảnh hưởng của bệnh lẫn đến sức khỏe và cuộc sống người già

Bệnh lẫn không chỉ gây suy giảm trí nhớ mà còn tác động sâu sắc đến sức khỏe tinh thần, thể chất và đời sống của cả người bệnh và gia đình. Việc hiểu rõ hậu quả giúp định hướng điều trị bệnh lẫn ở người già hiệu quả và nhân văn hơn.

1. Tác động đến trí nhớ, tư duy và hành vi

Bệnh lẫn ở người già khiến các tế bào thần kinh trong não bị tổn thương, làm giảm khả năng ghi nhớ, tư duy logic và ngôn ngữ. Người bệnh thường quên những việc mới xảy ra, không nhận ra người thân, thậm chí nhầm lẫn giữa hiện tại và quá khứ. Ngoài ra, hành vi và cảm xúc cũng thay đổi thất thường, dễ cáu gắt, hoang mang, nghi ngờ hoặc trầm cảm.

2. Ảnh hưởng đến khả năng sinh hoạt và chăm sóc bản thân

Khi tình trạng sa sút trí tuệ tiến triển, người bệnh mất dần khả năng tự chăm sóc. Các hoạt động đơn giản như ăn uống, tắm rửa, thay quần áo hay sử dụng thiết bị trong nhà trở nên khó khăn. Điều này khiến ông bà dễ gặp tai nạn, té ngã hoặc quên ăn uống đúng giờ. Nếu không được điều trị bệnh lẫn ở người già sớm, khả năng độc lập sẽ giảm nghiêm trọng.

3. Hệ lụy đối với gia đình và người chăm sóc

Gia đình và người chăm sóc phải đối mặt với áp lực lớn về thời gian, tài chính và cảm xúc. Việc trông nom người bệnh 24/7 dễ gây mệt mỏi, căng thẳng và kiệt sức. Ngoài ra, việc chứng kiến người thân dần mất trí nhớ cũng tạo ra tổn thương tâm lý sâu sắc.

V. Phương pháp điều trị bệnh lẫn ở người già hiện nay

Việc điều trị bệnh lẫn ở người già cần được thực hiện toàn diện, kết hợp giữa y học, chế độ dinh dưỡng và chăm sóc tinh thần. Mục tiêu chính là làm chậm tiến triển bệnh, cải thiện trí nhớ và nâng cao chất lượng cuộc sống cho Người cao tuổi.

• Điều trị bằng thuốc

Bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc giúp cải thiện hoạt động của tế bào thần kinh, tăng khả năng ghi nhớ và tập trung, chẳng hạn như: thuốc ức chế cholinesterase, thuốc điều hòa glutamate (Memantine),… Việc dùng thuốc cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ để tránh tác dụng phụ và đạt hiệu quả tối ưu.

• Liệu pháp tâm lý và kích thích nhận thức

Các hoạt động rèn luyện trí não như đọc sách, chơi cờ, ghép hình, nghe nhạc, trò chuyện hay tham gia sinh hoạt cộng đồng giúp duy trì khả năng tư duy và giảm cảm giác cô đơn. Đây là một phương pháp quan trọng nhằm tăng cường tương tác xã hội và cải thiện tâm trạng.

• Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Chế độ ăn giàu omega-3, vitamin B12, vitamin E, kẽm và folate giúp nuôi dưỡng tế bào thần kinh, cải thiện trí nhớ và giảm nguy cơ thoái hóa não. Người bệnh nên ăn nhiều cá béo như cá hồi, cá thu, rau xanh, các loại hạt và trái cây tươi, đồng thời hạn chế đường và chất béo bão hòa.

• Duy trì vận động thể chất

Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, dưỡng sinh hoặc thiền giúp tăng lưu thông máu não, giảm stress và hỗ trợ điều hòa giấc ngủ. Nhiều nghiên cứu cho thấy việc vận động đều đặn giúp cách chữa bệnh lẫn ở người già hiệu quả hơn so với chỉ dùng thuốc.

• Tạo môi trường sống yên tĩnh, an toàn và quen thuộc

Người bị lẫn cần sinh hoạt trong không gian yên tĩnh, ánh sáng đầy đủ, ít thay đổi vị trí đồ vật để giảm nhầm lẫn. Việc duy trì thói quen hằng ngày cố định giúp họ cảm thấy an tâm và dễ ghi nhớ hơn.

• Theo dõi và hỗ trợ từ gia đình

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị bệnh lẫn ở người già. Việc trò chuyện nhẹ nhàng, khuyến khích người bệnh tham gia hoạt động đơn giản, kết hợp với thăm khám định kỳ sẽ giúp duy trì sự ổn định tâm lý và sức khỏe lâu dài.

VI. Cách chăm sóc và hỗ trợ người bị bệnh lẫn

Để hỗ trợ hiệu quả cho quá trình điều trị bệnh lẫn ở người già, người thân cần chú ý tới chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng, vận động và chăm sóc tinh thần hàng ngày.

• Xây dựng thói quen sinh hoạt ổn định: Bạn nên hỗ trợ giữ giờ giấc ăn uống, ngủ nghỉ cố định và duy trì các hoạt động quen thuộc hàng ngày để người bệnh dễ theo dõi.
• Tạo môi trường sống an toàn: Sắp xếp nhà cửa gọn gàng, lắp tay vịn ở cầu thang, phòng tắm và giữ ánh sáng đầy đủ để giảm nguy cơ té ngã.
• Khuyến khích vận động và rèn luyện trí não: Người chăm sóc nên cho ông bà đi bộ, tập dưỡng sinh hoặc chơi trò chơi trí tuệ để duy trì khả năng nhận thức.
• Dinh dưỡng hợp lý: Người già cần cung cấp chế độ ăn giàu vitamin, khoáng chất, omega-3 và protein, hạn chế đường và chất béo bão hòa.
• Giao tiếp và hỗ trợ tâm lý: Gia đình cần nói chuyện chậm rãi, kiên nhẫn và tạo cảm giác an toàn, yêu thương để giảm lo âu và căng thẳng.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Bạn nên đưa người bệnh đi khám thường xuyên và ghi chép triệu chứng để điều chỉnh phương pháp điều trị bệnh lẫn ở người già kịp thời.

VII. Biện pháp phòng ngừa bệnh lẫn ở Người cao tuổi

Phòng ngừa sớm là cách hiệu quả nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh lẫn ở người già và duy trì trí nhớ minh mẫn lâu dài. 

1. Duy trì lối sống lành mạnh và hoạt động trí não thường xuyên

Việc duy trì lối sống lành mạnh và rèn luyện trí não hàng ngày là yếu tố quan trọng. Người cao tuổi nên tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc, giảm stress và tham gia các hoạt động trí tuệ như đọc sách, chơi cờ hoặc học kỹ năng mới để kích thích não bộ.

2. Chế độ ăn uống khoa học, hạn chế rượu bia và thuốc lá

Chế độ ăn uống khoa học cũng đóng vai trò thiết yếu trong phòng ngừa bệnh. Người cao tuổi nên ưu tiên thực phẩm giàu omega-3, vitamin và khoáng chất, đồng thời hạn chế đường, chất béo bão hòa, rượu bia và thuốc lá để bảo vệ tế bào thần kinh và duy trì sức khỏe tổng thể.

3. Kiểm tra sức khỏe định kỳ và tầm soát bệnh sớm

Bên cạnh đó, kiểm tra sức khỏe định kỳ và tầm soát bệnh sớm giúp phát hiện các dấu hiệu sa sút trí tuệ ngay từ giai đoạn đầu. Thăm khám thường xuyên, theo dõi trí nhớ và hành vi của Người cao tuổi sẽ hỗ trợ bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị bệnh lẫn ở người già kịp thời, làm chậm tiến triển bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống.

VIII. Khi nào cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế chuyên khoa?

Người cao tuổi nên được đưa đến cơ sở y tế chuyên khoa ngay khi xuất hiện các dấu hiệu rõ ràng của bệnh lẫn hoặc khi tình trạng trí nhớ và nhận thức xấu đi nhanh chóng: 

• Người bệnh quên các sự việc gần đây thường xuyên, lẫn lộn thời gian, không nhận ra người thân hoặc nơi quen thuộc.
• Ông bà thay đổi hành vi đột ngột như dễ cáu gắt, hoang tưởng, trầm cảm hoặc thu mình, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
• Người cao tuổi khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động cơ bản như ăn uống, mặc quần áo, tắm rửa hay di chuyển an toàn.
• Người bệnh xuất hiện các triệu chứng kết hợp với bệnh lý mạn tính khác như cao huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch khiến trí nhớ suy giảm nhanh.

Việc thăm khám sớm tại các cơ sở chuyên khoa thần kinh hoặc trung tâm sa sút trí tuệ giúp chẩn đoán chính xác, áp dụng phương pháp điều trị bệnh lẫn ở người già kịp thời và hướng dẫn gia đình cách chăm sóc phù hợp.

Sa sút trí tuệ là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nhưng có thể kiểm soát hiệu quả nếu được phát hiện và điều trị bệnh lẫn ở người già kịp thời. Việc kết hợp chế độ chăm sóc, rèn luyện trí não, dinh dưỡng hợp lý và thăm khám định kỳ giúp Người cao tuổi duy trì trí nhớ, sức khỏe tinh thần và chất lượng cuộc sống. Hy vọng bài viết trên của Viện dưỡng lão Hạnh Phúc Viên đã giúp gia đình và người chăm sóc chủ động hơn trong việc phòng ngừa và chăm sóc Người cao tuổi mắc bệnh lẫn.