Bệnh Teo Não Tuổi Già: Nguyên Nhân, Triệu Chứng & Cách Phòng Ngừa

Bệnh teo não tuổi già là một trong những căn bệnh thần kinh nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến trí nhớ, khả năng nhận thức và chất lượng cuộc sống. Hãy cùng Viện dưỡng lão Hạnh Phúc Viên nhận biết sớm nguyên nhân, triệu chứng và áp dụng biện pháp phòng ngừa phù hợp để hạn chế nguy cơ tiến triển bệnh. 

I. Bệnh teo não tuổi già là gì?

Bệnh teo não tuổi già là tình trạng các tế bào thần kinh bị thoái hóa và mất dần theo thời gian, dẫn đến hiện tượng não co lại về kích thước. Đây là một quá trình lão hóa tự nhiên, tuy nhiên ở một số người, mức độ teo não diễn ra nhanh và nghiêm trọng hơn, gây ảnh hưởng đến trí nhớ, tư duy, khả năng ngôn ngữ và vận động.

Ở Người cao tuổi, bệnh teo não thường liên quan đến các rối loạn thần kinh như Alzheimer, sa sút trí tuệ hoặc bệnh lý mạch máu não. Khi não thu nhỏ, chức năng truyền tín hiệu thần kinh suy giảm, khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.

II. Nguyên nhân gây bệnh teo não ở Người cao tuổi

Nguyên nhân gây bệnh teo não tuổi già rất đa dạng, không chỉ đến từ quá trình lão hóa tự nhiên mà còn liên quan đến các bệnh lý nền, tổn thương não bộ và lối sống thiếu khoa học.

1. Quá trình lão hóa tự nhiên

Khi tuổi tác càng cao, các tế bào thần kinh trong não dần thoái hóa và chết đi, dẫn đến sự suy giảm về khối lượng và chức năng não. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng teo não ở người già.

2. Nguyên nhân bệnh lý nền

Một số bệnh mạn tính như tiểu đường, cao huyết áp, xơ vữa động mạch, đột quỵ hoặc bệnh Alzheimer có thể làm tổn thương hệ thần kinh trung ương, từ đó đẩy nhanh quá trình teo não.

3. Tổn thương tại não

Những chấn thương sọ não, xuất huyết não hoặc viêm não để lại di chứng lâu dài cũng là nguyên nhân khiến cấu trúc và chức năng não bị ảnh hưởng, dẫn đến teo não ở tuổi già.

4. Nguyên nhân khác

Ngoài ra, các yếu tố như lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá, ít vận động, chế độ dinh dưỡng nghèo nàn, căng thẳng kéo dài hay di truyền cũng làm tăng nguy cơ teo não.

III. Triệu chứng nhận biết bệnh teo não tuổi già

Việc phát hiện sớm bệnh teo não tuổi già có ý nghĩa quan trọng trong việc kiểm soát và làm chậm tiến triển bệnh. Các triệu chứng thường xuất hiện theo từng giai đoạn:

Triệu chứng sớm

Ở giai đoạn đầu, người bệnh thường có những biểu hiện khó nhận biết như:

• Ông bà bị giảm trí nhớ ngắn hạn hay quên các sự việc vừa xảy ra.
• Người già khó tập trung, khả năng ghi nhớ và xử lý thông tin kém.

Triệu chứng tiến triển

Khi bệnh phát triển nặng hơn, Người cao tuổi bắt đầu gặp nhiều rối loạn trong sinh hoạt và cảm xúc:

• Ông bà hay bị rối loạn ngôn ngữ, nói lắp hoặc diễn đạt khó khăn. 
• Người cao tuổi hay thay đổi tính cách, dễ lo âu, cáu gắt hoặc trầm cảm.
• Người già mất dần khả năng tự chăm sóc, xuất hiện rối loạn trong ăn uống và sinh hoạt hàng ngày.

Triệu chứng nặng

Ở giai đoạn cuối, bệnh teo não tuổi già gây suy giảm nghiêm trọng về trí tuệ và hành vi:

• Ông bà thường xuyên xuất hiện ảo giác, hoang tưởng.
• Người già không còn nhận biết người thân, mất khả năng định hướng về không gian và thời gian.

IV. Biến chứng nguy hiểm của bệnh teo não

Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, bệnh teo não tuổi già có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tuổi thọ của người bệnh:

1. Mất khả năng sinh hoạt độc lập

Khi não bộ bị teo nặng, người bệnh không còn đủ khả năng tự kiểm soát và thực hiện những hoạt động cơ bản như ăn uống, vệ sinh cá nhân, thay quần áo hay đi lại. Điều này khiến họ phụ thuộc hoàn toàn vào người thân hoặc nhân viên chăm sóc, làm giảm chất lượng cuộc sống và tạo gánh nặng lớn cho gia đình.

2. Dễ sặc thức ăn, nguy cơ viêm phổi

Sự suy giảm chức năng vận động và phối hợp cơ nuốt khiến người bệnh dễ bị sặc khi ăn uống. Thức ăn hoặc chất lỏng rơi vào đường hô hấp có thể gây viêm phổi hít, một trong những biến chứng nguy hiểm, có khả năng đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

3. Loét tỳ đè do nằm lâu

Ở giai đoạn nặng, nhiều bệnh nhân phải nằm một chỗ trong thời gian dài. Sức ép liên tục tại các điểm tỳ như lưng, mông, gót chân dễ gây loét da, hoại tử mô mềm. Vết loét tỳ đè không chỉ gây đau đớn mà còn làm tăng nguy cơ nhiễm trùng huyết, đe dọa tính mạng.

4. Tăng nguy cơ té ngã, chấn thương

Người mắc bệnh teo não tuổi già thường bị mất thăng bằng, định hướng kém và phản xạ chậm. Điều này khiến ông bà dễ té ngã khi đi lại, dẫn đến gãy xương hông, chấn thương sọ não hoặc xuất huyết não.

5. Suy kiệt thể chất, giảm tuổi thọ

Quá trình thoái hóa não diễn ra kéo dài khiến khả năng ăn uống, hấp thụ dinh dưỡng và vận động của người bệnh giảm sút. Lâu dần, cơ thể rơi vào trạng thái suy kiệt, hệ miễn dịch yếu đi, dễ mắc thêm các bệnh lý khác. Đây chính là nguyên nhân làm giảm tuổi thọ của người  bệnh.

V. Điều trị bệnh teo não tuổi già

Hiện nay, bệnh teo não tuổi già chưa có phương pháp điều trị dứt điểm. Tuy nhiên, việc áp dụng các biện pháp y học kết hợp thay đổi lối sống có thể giúp làm chậm tiến triển bệnh, cải thiện chất lượng cuộc sống và kéo dài tuổi thọ cho người bệnh.

• Điều trị bằng thuốc: Người già có thể sử dụng thuốc hỗ trợ trí nhớ, tăng cường dẫn truyền thần kinh, ổn định tâm lý, đồng thời kiểm soát bệnh nền như cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu.
• Liệu pháp tâm lý và phục hồi chức năng: Tập các bài rèn luyện trí nhớ, đọc sách, chơi cờ, tham gia hoạt động cộng đồng cũng là phương pháp tốt. Người già có thể kết hợp vật lý trị liệu và ngôn ngữ trị liệu để duy trì khả năng vận động và giao tiếp.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Người cao tuổi nên bổ sung cá, các loại hạt, rau xanh, trái cây, hạn chế rượu bia, thuốc lá và đồ ăn nhiều dầu mỡ để nuôi dưỡng tế bào thần kinh.
• Sự hỗ trợ từ gia đình: Gia đình nên tạo môi trường sống an toàn, gần gũi, thường xuyên trò chuyện, động viên để người bệnh tránh căng thẳng, trầm cảm.
• Theo dõi y tế định kỳ: Người già phải khám sức khỏe thường xuyên để bác sĩ theo dõi diễn tiến bệnh và kịp thời điều chỉnh phương pháp điều trị.

VI. Phòng ngừa bệnh teo não ở Người cao tuổi

Mặc dù bệnh teo não tuổi già là quá trình khó tránh khỏi khi lão hóa nhưng Người cao tuổi hoàn toàn có thể chủ động giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách:

• Duy trì lối sống lành mạnh: Ông bà cần ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng, giữ tinh thần thoải mái để bảo vệ não bộ.
• Rèn luyện trí não thường xuyên: Người già hãy đọc sách, viết nhật ký, chơi cờ, giải ô chữ, tham gia các hoạt động xã hội để duy trì trí nhớ và sự minh mẫn.
• Tăng cường vận động thể chất: Đi bộ, tập yoga, dưỡng sinh hoặc các bài tập nhẹ nhàng sẽ giúp cải thiện lưu thông máu, tăng oxy cho não.
• Chế độ dinh dưỡng khoa học: Ông bà nên ăn nhiều rau xanh, cá biển, các loại hạt, trái cây, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, rượu bia và thuốc lá.
• Kiểm soát bệnh lý nền: Người cao tuổi hãy điều trị tốt các bệnh như tăng huyết áp, tiểu đường, mỡ máu cao để tránh làm tổn thương não bộ.
• Khám sức khỏe định kỳ: Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm dấu hiệu bất thường và có biện pháp can thiệp kịp thời.

Bệnh teo não tuổi già là một trong những vấn đề sức khỏe đáng lo ngại ở Người cao tuổi. Hy vọng qua bài viết trên của Viện dưỡng lão Hạnh Phúc Viên, bạn đã có thêm kiến thức hữu ích về nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng ngừa và điều trị bệnh. Việc phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách sẽ góp phần nâng cao sức khỏe trí tuệ, mang đến cuộc sống an vui và ý nghĩa hơn cho Người cao tuổi.