Bệnh Phù Chân Ở Người Già: Nguyên Nhân, Triệu Chứng & Cách Khắc Phục

Bệnh phù chân ở người già là tình trạng thường gặp nhưng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe. Nhiều Người cao tuổi cho rằng đây chỉ là dấu hiệu mệt mỏi thông thường, song trên thực tế, phù chân có thể là biểu hiện của các bệnh lý nghiêm trọng như suy tim, suy thận, tiểu đường hay xơ gan. Việc nhận biết sớm, tìm hiểu nguyên nhân và áp dụng cách khắc phục phù hợp sẽ giúp phòng tránh biến chứng, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống cho Người cao tuổi.

I. Bệnh phù chân ở người già là gì?

Chân bị sưng phù là tình trạng sưng to bất thường ở bàn chân, mắt cá chân hoặc cả cẳng chân do sự tích tụ dịch trong các mô dưới da. Đây là hiện tượng khá phổ biến ở Người cao tuổi bởi khi cơ thể lão hóa, các cơ quan như tim, thận, gan và hệ tuần hoàn đều suy giảm chức năng, dẫn đến việc điều hòa dịch thể kém hiệu quả.

Người già bị phù chân không chỉ là biểu hiện thông thường của sự mệt mỏi sau khi đứng hoặc ngồi quá lâu, mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo những bệnh lý nguy hiểm như: suy tim, suy thận, bệnh gan, huyết áp cao hoặc rối loạn tĩnh mạch. Chính vì vậy, việc nhận diện và theo dõi tình trạng phù chân có ý nghĩa quan trọng trong việc phát hiện sớm bệnh tật, từ đó giúp kịp thời điều trị và hạn chế biến chứng.

II. Nguyên nhân bị phù chân ở người già

Nguyên nhân bị phù chân ở người già có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó bao gồm cả bệnh lý tiềm ẩn và các yếu tố sinh hoạt hàng ngày. Việc xác định đúng nguyên nhân sẽ giúp quá trình điều trị hiệu quả hơn và hạn chế tái phát.

1. Nguyên nhân bệnh lý

a, Suy giãn tĩnh mạch mạn tính

Suy giãn tĩnh mạch xảy ra khi các van tĩnh mạch ở chân bị suy yếu, khiến máu khó trở về tim và ứ đọng tại chi dưới. Tình trạng này làm người già bị phù chân, nặng nề, có thể kèm theo đau mỏi và xuất hiện các búi tĩnh mạch nổi rõ dưới da.

b, Suy tim

Ở người già, tim thường bị suy giảm chức năng bơm máu. Khi tim không đủ khả năng tống máu đi nuôi cơ thể, dịch sẽ ứ lại ở các mô, đặc biệt ở hai chi dưới, gây phù chân. Đây là một trong những dấu hiệu cảnh báo quan trọng của suy tim mạn tính.

c, Bệnh thận

Thận có vai trò lọc và đào thải dịch thừa. Khi chức năng thận suy yếu, dịch và muối sẽ tích tụ trong cơ thể, gây ra tình trạng phù toàn thân, trong đó phù chân là biểu hiện rõ nhất.

d, Xơ gan

Người cao tuổi mắc bệnh gan mạn tính dễ bị giảm protein máu và rối loạn tuần hoàn, dẫn đến dịch thoát ra ngoài mạch máu và gây phù, nhất là vùng chân và bụng.

e, Đái tháo đường & biến chứng mạch máu

Người già bị tiểu đường lâu năm thường gặp các biến chứng mạch máu ngoại vi, làm giảm lưu thông máu ở chân, gây sưng phù, loét và chậm lành vết thương.

f, Tác dụng phụ thuốc

Một số loại thuốc điều trị tăng huyết áp, thuốc kháng viêm hoặc thuốc hormon có thể gây giữ nước trong cơ thể, làm chân bị sưng phù. Người già thường phải sử dụng nhiều thuốc cùng lúc, do đó nguy cơ này càng cao.

2. Nguyên nhân sinh hoạt & yếu tố nguy cơ

a, Ít vận động, ngồi/đứng quá lâu

Người cao tuổi có xu hướng vận động ít, nếu ngồi hoặc đứng một tư thế quá lâu sẽ làm máu khó lưu thông, dẫn đến phù chân.

b, Ăn nhiều muối, uống ít nước

Chế độ ăn nhiều muối khiến cơ thể giữ nước, còn việc uống ít nước lại cản trở quá trình đào thải dịch thừa, cả hai đều góp phần làm chân bị sưng phù.

c, Béo phì, tuổi tác cao, suy dinh dưỡng (thiếu vitamin B1)

Béo phì và tuổi tác cao gây áp lực lớn lên hệ tuần hoàn, trong khi thiếu vitamin B1 có thể dẫn đến bệnh tê phù, làm tăng nguy cơ phù chân.

d, Tiền sử chấn thương, té ngã hoặc phẫu thuật chi dưới

Các tổn thương tại vùng chi dưới như gãy xương, phẫu thuật khớp háng hoặc đầu gối khiến tuần hoàn tại chỗ bị ảnh hưởng, dễ gây sưng phù kéo dài.

III. Triệu chứng nhận biết chân bị sưng phù ở người già

Bệnh phù chân ở người già thường biểu hiện qua nhiều triệu chứng đặc trưng như:

• Da căng bóng, chân sưng to hoặc đổi màu.
• Khi dùng tay ấn vào chỗ phù trong vài giây, da bị lõm và khó hồi lại ngay.
• Các khớp chân cứng, vận động kém linh hoạt.
• Có thể kèm theo tình trạng tăng cân, bụng to do ứ dịch.
• Da và tổ chức dưới da dần trở nên dày, cứng, kèm cảm giác ngứa ngáy, gây khó khăn trong đi lại, sinh hoạt.
• Nếu vùng da phù bị nhiễm khuẩn, da có thể dày sần, biến dạng.
• Một số trường hợp nặng, tình trạng phù còn lan đến bộ phận sinh dục, gây tràn dịch màng tinh hoàn.

IV. Cách khắc phục bệnh phù chân ở người già

Sau khi nhận diện tình trạng phù chân, việc áp dụng biện pháp khắc phục đúng cách sẽ giúp giảm khó chịu, phòng ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho Người cao tuổi. Các phương pháp có thể chia thành hai nhóm: mẹo chữa phù chân tại nhà và điều trị y khoa theo nguyên nhân.

1. Mẹo chữa phù chân tại nhà

Dưới đây là các mẹo chữa phù chân tại nhà đơn giản, an toàn, dễ thực hiện giúp giảm sưng, hỗ trợ lưu thông máu và mang lại sự thoải mái cho người bệnh:

• Ngâm chân bằng nước ấm pha muối loãng: Nên thực hiện 15–20 phút trước khi ngủ, vừa giúp giảm sưng vừa thư giãn tinh thần.
• Xoa bóp nhẹ nhàng vùng chân: Dùng tay xoa vuốt theo chiều từ bàn chân lên cẳng chân để thúc đẩy máu lưu thông. Nên thực hiện đều đặn hằng ngày.
• Kê cao chân khi nghỉ ngơi: Đặt một chiếc gối dưới chân khi nằm ngủ hoặc ngồi nghỉ giúp hạn chế ứ dịch.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Ăn nhạt vừa phải, hạn chế muối, tăng rau xanh và thực phẩm giàu kali (chuối, cam, khoai tây…) để hỗ trợ cân bằng dịch thể.
• Duy trì vận động hợp lý: Đi bộ nhẹ nhàng, tập dưỡng sinh hoặc các động tác co duỗi chân để giảm nguy cơ phù nề.

Lưu ý: Các mẹo này chỉ phù hợp khi tình trạng phù chân ở mức độ nhẹ. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc nặng lên, người bệnh cần được thăm khám kịp thời.

2. Điều trị y khoa theo nguyên nhân

Trong nhiều trường hợp, người già bị phù chân là biểu hiện của bệnh lý tiềm ẩn. Khi đó, việc điều trị y khoa theo chỉ định của bác sĩ là cần thiết:

• Suy giãn tĩnh mạch: Có thể được chỉ định mang tất y khoa, dùng thuốc tăng cường tuần hoàn tĩnh mạch hoặc can thiệp ngoại khoa nếu cần.
• Suy tim: Bệnh nhân cần điều trị bằng thuốc lợi tiểu, thuốc giãn mạch, kết hợp thay đổi lối sống và theo dõi sát sao tình trạng tim mạch.
• Bệnh thận: Tùy mức độ suy thận, bác sĩ có thể chỉ định điều chỉnh chế độ ăn, dùng thuốc hoặc lọc máu.
• Xơ gan: Điều trị tập trung vào kiểm soát nguyên nhân gây tổn thương gan, kết hợp thuốc lợi tiểu và chế độ ăn ít muối.
• Đái tháo đường và biến chứng mạch máu: Cần kiểm soát đường huyết chặt chẽ bằng thuốc, chế độ ăn và luyện tập.

Bệnh phù chân ở người già không đơn thuần là hiện tượng sưng nề sau một ngày dài vận động, mà còn có thể là tín hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nghiêm trọng cần được quan tâm. Vì vậy, việc theo dõi sát sao, duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh và thăm khám định kỳ là yếu tố then chốt để kiểm soát và phòng ngừa biến chứng. Hy vọng với những thông tin trong bài viết, bạn đã hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng cũng như các cách khắc phục tình trạng này. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe cho bản thân và người thân ngay từ hôm nay để tuổi già luôn khỏe mạnh và an yên.