Cơ thể mệt mỏi, sụt cân, da xanh xao có thể là dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng trầm trọng đến sức khỏe. Hãy cùng Viện dưỡng lão Hạnh Phúc Viên tìm hiểu nguyên nhân và cách cải thiện để lấy lại năng lượng và thể trạng tốt nhất nhé!
I. Thế nào là suy dinh dưỡng ở người lớn?
Suy dinh dưỡng ở người lớn tuổi là tình trạng cơ thể không được cung cấp đủ năng lượng, protein hoặc các vi chất cần thiết để duy trì hoạt động và phục hồi tế bào. Khi đó, các chức năng sinh lý bị suy giảm, dẫn đến mệt mỏi, sụt cân và hệ miễn dịch yếu đi. Khác với trẻ em, dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn thường tiến triển âm thầm và dễ bị bỏ qua.
II. Dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn cần chú ý
Nhận biết sớm dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn là bước quan trọng để phòng ngừa các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
1. Sụt cân không rõ nguyên nhân
Nếu bạn giảm cân nhanh chóng dù không thay đổi chế độ ăn uống hoặc mức độ vận động, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo suy dinh dưỡng. Khi cơ thể không được cung cấp đủ năng lượng, nó sẽ tự tiêu hao mỡ và cơ để duy trì hoạt động, khiến cân nặng giảm dần. Tình trạng này kéo dài có thể gây teo cơ, mệt mỏi và giảm khả năng miễn dịch.
2. Mệt mỏi, thiếu năng lượng, giảm tập trung
Người bị suy dinh dưỡng thường cảm thấy kiệt sức, uể oải, thiếu tập trung dù đã nghỉ ngơi đầy đủ. Nguyên nhân là do cơ thể thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết như sắt, vitamin B, protein và glucose,…
3. Da khô, tóc rụng, móng dễ gãy
Làn da xỉn màu, bong tróc, tóc yếu và rụng nhiều là dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn dễ nhận thấy. Việc thiếu hụt vitamin A, E, C, kẽm và biotin khiến da mất độ ẩm, tóc dễ gãy rụng và móng tay giòn, dễ tách lớp. Đây là những cảnh báo cơ thể đang thiếu hụt dưỡng chất để nuôi dưỡng tế bào da và mô liên kết.
4. Giảm sức đề kháng, hay mắc bệnh
Một trong những hậu quả nghiêm trọng nhất của suy dinh dưỡng là hệ miễn dịch bị suy yếu. Khi thiếu protein, vitamin C, D và kẽm, cơ thể khó sản sinh kháng thể và tế bào miễn dịch, khiến bạn dễ bị cảm cúm, viêm nhiễm hoặc bệnh kéo dài lâu khỏi.
5. Thay đổi tâm trạng, rối loạn giấc ngủ
Suy dinh dưỡng không chỉ ảnh hưởng thể chất mà còn tác động đến tinh thần. Thiếu vitamin nhóm B, omega-3 hoặc tryptophan có thể gây mất ngủ, trầm cảm nhẹ, lo âu hoặc thay đổi cảm xúc thất thường. Việc cân bằng lại chế độ ăn uống giúp cải thiện tâm trạng và chất lượng giấc ngủ rõ rệt.
6. Rối loạn tiêu hóa, ăn uống kém
Suy dinh dưỡng khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả, gây cảm giác đầy bụng, buồn nôn hoặc táo bón. Đồng thời, sự thiếu hụt enzym tiêu hóa và lợi khuẩn đường ruột làm giảm khả năng hấp thu dưỡng chất, khiến tình trạng thiếu hụt ngày càng nghiêm trọng hơn, tạo nên vòng luẩn quẩn khó phục hồi nếu không can thiệp kịp thời.
III. Tìm hiểu nguyên nhân gây ra suy dinh dưỡng ở người lớn
Hiểu rõ nguyên nhân có thể giúp bạn phòng ngừa và khắc phục dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn một cách hiệu quả.
1. Chế độ ăn uống không cân đối
Đây là nguyên nhân hàng đầu gây suy dinh dưỡng ở người lớn. Việc ăn uống thiếu đa dạng, bỏ bữa thường xuyên hoặc ưu tiên thực phẩm nhanh, ít dưỡng chất khiến cơ thể không được cung cấp đủ vitamin, protein và khoáng chất cần thiết. Về lâu dài, điều này làm suy giảm năng lượng, giảm sức đề kháng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của các cơ quan.
2. Căng thẳng, trầm cảm, hoặc rối loạn tâm lý
Các vấn đề tâm lý như stress, trầm cảm hoặc lo âu kéo dài có thể khiến người bệnh chán ăn, mất cảm giác ngon miệng. Ngoài ra, hormone căng thẳng (cortisol) tăng cao làm rối loạn chuyển hóa, dẫn đến dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn ngay cả khi vẫn ăn uống bình thường.
3. Bệnh lý mạn tính (tiểu đường, tim mạch, ung thư…)
Những người mắc bệnh mạn tính thường gặp khó khăn trong việc hấp thu và chuyển hóa chất dinh dưỡng. Chẳng hạn, bệnh tiểu đường ảnh hưởng đến chuyển hóa đường, bệnh tim làm giảm khả năng tuần hoàn máu, trong khi bệnh ung thư có thể làm cơ thể tiêu hao năng lượng nhanh chóng. Tất cả đều góp phần gây suy dinh dưỡng ở người lớn nếu không được theo dõi kỹ.
4. Hấp thu kém hoặc rối loạn tiêu hóa
Các bệnh lý đường ruột như viêm loét dạ dày, viêm đại tràng hoặc hội chứng ruột kích thích làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng, khiến dù ăn uống đủ vẫn bị thiếu chất. Đây là một nguyên nhân phổ biến gây suy dinh dưỡng ở người lớn nhưng thường bị bỏ qua.
5. Tác dụng phụ của thuốc
Một số loại thuốc điều trị dài ngày có thể ảnh hưởng đến cảm giác thèm ăn hoặc làm rối loạn hấp thu dưỡng chất. Việc sử dụng thuốc không đúng chỉ định hoặc kéo dài mà không có hướng dẫn của bác sĩ dễ dẫn đến tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng nghiêm trọng.
IV. Tác hại của suy dinh dưỡng đối với sức khỏe người lớn
Không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi và sụt cân, dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn còn kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng đối với sức khỏe thể chất lẫn tinh thần.
1. Suy giảm miễn dịch và tăng nguy cơ nhiễm bệnh
Khi cơ thể thiếu protein, vitamin và khoáng chất, hệ miễn dịch sẽ suy yếu, khả năng sản sinh kháng thể bị giảm sút. Người bị suy dinh dưỡng thường dễ mắc các bệnh nhiễm trùng như cảm cúm, viêm phổi, viêm da, đồng thời, thời gian hồi phục sau bệnh cũng kéo dài hơn bình thường.
2. Ảnh hưởng đến tim mạch, cơ xương và chức năng não
Suy dinh dưỡng khiến lượng protein trong cơ thể giảm, dẫn đến teo cơ, loãng xương và yếu sức bền. Thiếu các dưỡng chất quan trọng như kali, canxi, sắt và vitamin B12 còn gây rối loạn nhịp tim, giảm tuần hoàn máu và ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ. Người bị dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn lâu ngày dễ gặp tình trạng chóng mặt, kém tập trung hoặc suy giảm trí nhớ.
3. Giảm hiệu suất lao động và chất lượng cuộc sống
Một cơ thể thiếu dinh dưỡng đồng nghĩa với việc năng lượng hoạt động hằng ngày bị suy giảm. Người bệnh thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, uể oải, mất động lực làm việc và dễ căng thẳng hơn. Về lâu dài, điều này không chỉ làm giảm hiệu suất học tập, làm việc mà còn ảnh hưởng đến tinh thần, tâm trạng và các mối quan hệ xã hội.
V. Cách cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng
Để khắc phục dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn và phục hồi sức khỏe, việc điều chỉnh chế độ ăn uống, lối sống và theo dõi y tế là rất quan trọng.
1. Duy trì chế độ ăn cân đối, đủ nhóm chất
Cơ thể cần được cung cấp đầy đủ protein, carbohydrate, chất béo lành mạnh, vitamin và khoáng chất để duy trì năng lượng và chức năng các cơ quan. Bạn hãy ưu tiên thực phẩm tươi, giàu dinh dưỡng như rau xanh, trái cây, thịt nạc, cá, trứng, sữa và các loại hạt. Ăn uống đa dạng giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất tối ưu và giảm nguy cơ thiếu hụt.
2. Luyện tập thể dục đều đặn để tăng hấp thu dinh dưỡng
Tập thể dục vừa sức không chỉ cải thiện tuần hoàn máu và chức năng tim mạch mà còn giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất tốt hơn. Các hoạt động như đi bộ, yoga, tập cơ nhẹ nhàng hoặc thể dục nhịp điệu đều giúp tăng sức cơ, cải thiện tiêu hóa và nâng cao sức khỏe tổng thể.
3. Bổ sung vitamin và khoáng chất khi cần thiết
Trong trường hợp chế độ ăn không đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng, bạn có thể cân nhắc bổ sung vitamin và khoáng chất theo hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ. Các dưỡng chất quan trọng thường bao gồm vitamin D, B12, sắt, kẽm và omega-3, giúp phục hồi năng lượng và tăng sức đề kháng.
4. Thăm khám và tư vấn dinh dưỡng định kỳ
Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn và các vấn đề sức khỏe đi kèm. Tư vấn với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng sẽ hỗ trợ xây dựng kế hoạch ăn uống, luyện tập và bổ sung dưỡng chất phù hợp, đảm bảo cơ thể phục hồi nhanh chóng và duy trì trạng thái khỏe mạnh lâu dài.
Nhận biết và khắc phục dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn kịp thời là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống. Hy vọng qua bài viết trên của Viện dưỡng lão Hạnh Phúc Viên, bạn sẽ duy trì chế độ ăn cân đối, luyện tập đều đặn, bổ sung vitamin khi cần và thăm khám định kỳ để có thể cải thiện tình trạng thiếu dưỡng chất, phục hồi năng lượng và duy trì cơ thể khỏe mạnh, tràn đầy sức sống.
