Dấu Hiệu Viêm Phổi Nặng Ở Người Lớn Và Cách Điều Trị

Viêm phổi nặng ở người lớn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nhập viện và tử vong do bệnh hô hấp. Bệnh tiến triển nhanh, dễ gây suy hô hấp, đặc biệt ở Người cao tuổi hoặc người có bệnh nền như tim mạch, tiểu đường, COPD. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết sớm các dấu hiệu và điều trị kịp thời là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

I. Nguyên nhân bị viêm phổi nặng ở người lớn 

Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng tại các túi khí trong phổi (phế nang), khiến chúng bị viêm và chứa đầy dịch mủ, gây khó thở, ho, đau ngực và sốt cao. Ở người lớn, đặc biệt là Người cao tuổi hoặc người có bệnh nền, bệnh có thể tiến triển nhanh thành viêm phổi nặng, đe dọa trực tiếp đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm phổi nặng ở người lớn:

• Viêm phổi do vi khuẩn: Nguyên nhân phổ biến nhất ở người trưởng thành, thường lây qua đường giọt bắn khi người bệnh ho hoặc hắt hơi. Người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc bệnh nền dễ mắc hơn; thường gặp nhất là vi khuẩn Streptococcus pneumoniae.
• Viêm phổi do virus: Do các virus như SARS-CoV-2, virus cúm, RSV gây ra; lây lan nhanh và có thể dẫn đến biến chứng nặng ở Người cao tuổi hoặc người có sức đề kháng kém.
• Viêm phổi do nấm: Xảy ra khi hít phải bào tử nấm, thường gặp ở người suy giảm miễn dịch hoặc sống trong môi trường ẩm mốc, ô nhiễm.
• Viêm phổi do hóa chất: Còn gọi là viêm phổi hít, do hít phải hơi hoặc chất độc hóa học; mức độ tổn thương phụ thuộc vào loại hóa chất và thời gian tiếp xúc.
• Viêm phổi bệnh viện: Xuất hiện sau 48 giờ nhập viện, thường do vi khuẩn đa kháng thuốc; khó điều trị và dễ gây biến chứng nặng.
• Viêm phổi cộng đồng: Gặp ở người mắc bệnh ngoài bệnh viện, chủ yếu do vi khuẩn, virus hoặc nấm; khởi phát đột ngột với triệu chứng sốt, ho, khó thở.

II. Nhận biết dấu hiệu viêm phổi ở người lớn

Dấu hiệu viêm phổi người lớn thường không rõ ràng trong giai đoạn đầu, khiến nhiều người dễ bỏ qua. Tuy nhiên, việc nắm bắt các biểu hiện đặc trưng sẽ giúp bạn sớm nhận biết bệnh và điều trị đúng cách.

1. Rét run và sốt cao 

Rét run kèm sốt cao là một trong những dấu hiệu đầu tiên của viêm phổi. Khi vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào phổi, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tăng thân nhiệt để chống lại tác nhân gây bệnh. Nhiệt độ có thể lên tới 39-40°C, kèm theo cảm giác rét run, ớn lạnh, ra mồ hôi nhiều. Ở Người cao tuổi, đôi khi biểu hiện sốt có thể nhẹ hoặc không rõ ràng, dễ khiến bệnh bị bỏ qua.

2. Ho kéo dài, đờm đặc

Người bị viêm phổi thường ho dai dẳng, ban đầu là ho khan, sau đó xuất hiện đờm đặc, có thể có màu vàng, xanh hoặc lẫn máu. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể nhằm loại bỏ dịch viêm và vi khuẩn ra khỏi đường hô hấp. Nếu tình trạng ho kéo dài trên 7 ngày và không thuyên giảm dù đã dùng thuốc ho thông thường, rất có thể phổi đang bị tổn thương do viêm.

3. Khó thở, thở gấp

Khó thở là biểu hiện đặc trưng của viêm phổi nặng. Khi phế nang bị viêm, quá trình trao đổi khí bị cản trở, khiến cơ thể thiếu oxy. Người bệnh cảm thấy thở gấp, thở nông, có thể kèm theo tím môi, đầu ngón tay. Triệu chứng này đặc biệt nguy hiểm ở Người cao tuổi hoặc người có bệnh nền như tim mạch, COPD, vì dễ dẫn tới suy hô hấp.

4. Đau, tức ngực 

Cảm giác đau hoặc tức ngực xuất hiện do lớp màng phổi bị viêm. Cơn đau thường tăng lên khi người bệnh hít sâu hoặc ho mạnh. Ở một số trường hợp, người bệnh còn cảm thấy khó chịu vùng lưng hoặc vai do lan tỏa cơn đau. Dấu hiệu này giúp phân biệt viêm phổi với các bệnh đường hô hấp thông thường như cảm cúm hay viêm họng.

5. Mệt mỏi, nhức đầu

Ngoài các triệu chứng hô hấp, người bệnh còn gặp phải tình trạng mệt mỏi toàn thân, chán ăn, đau đầu, mất ngủ. Đây là hậu quả của việc cơ thể phải liên tục chống lại nhiễm khuẩn, đồng thời lượng oxy trong máu giảm khiến các cơ quan hoạt động kém hiệu quả. Ở người lớn tuổi, biểu hiện mệt mỏi và suy nhược có thể là dấu hiệu sớm duy nhất của viêm phổi.

III. Cách điều trị viêm phổi nặng ở người lớn 

Viêm phổi nặng là tình trạng nhiễm trùng phổi nghiêm trọng, có thể dẫn đến suy hô hấp, nhiễm trùng huyết hoặc tử vong nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời. Việc điều trị cần dựa trên nguyên nhân gây bệnh, mức độ tổn thương phổi và thể trạng người bệnh, đồng thời kết hợp giữa dùng thuốc, chăm sóc y tế và dinh dưỡng hợp lý để phục hồi sức khỏe.

Dưới đây là những phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay:

1. Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ

• Kháng sinh: Là lựa chọn hàng đầu trong điều trị viêm phổi do vi khuẩn. Bác sĩ sẽ kê loại kháng sinh phù hợp dựa trên nguyên nhân gây bệnh (thường là Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae…). Người bệnh tuyệt đối không tự ý mua thuốc hoặc ngừng thuốc giữa chừng, tránh gây kháng thuốc và tái phát.
• Thuốc kháng virus: Áp dụng cho trường hợp viêm phổi do virus, đặc biệt là virus cúm hoặc SARS-CoV-2.
• Thuốc kháng nấm: Dùng cho viêm phổi do nấm, thường gặp ở người có hệ miễn dịch suy yếu.
• Thuốc hạ sốt, giảm ho, long đờm: Giúp giảm triệu chứng, cải thiện hô hấp và nâng cao thể trạng trong quá trình điều trị.

2. Thở oxy và hỗ trợ hô hấp

Ở bệnh nhân viêm phổi nặng, phổi bị tổn thương khiến việc trao đổi oxy gặp khó khăn. Do đó, liệu pháp thở oxy hoặc thở máy (trong trường hợp suy hô hấp cấp) là cần thiết để duy trì lượng oxy trong máu. Việc này cần được thực hiện tại bệnh viện có trang thiết bị chuyên sâu, dưới sự theo dõi liên tục của bác sĩ.

3. Truyền dịch và bù điện giải

Sốt cao, ho kéo dài và thở nhanh khiến cơ thể mất nước và điện giải. Việc truyền dịch tĩnh mạch giúp duy trì cân bằng nước, tăng hiệu quả của thuốc và hỗ trợ phục hồi nhanh hơn. Tuy nhiên, ở bệnh nhân tim mạch hoặc suy thận, lượng dịch truyền cần được kiểm soát nghiêm ngặt.

4. Nghỉ ngơi và chăm sóc tại chỗ

Nghỉ ngơi hoàn toàn trong giai đoạn đầu giúp phổi phục hồi tốt hơn. Phòng bệnh nên thoáng khí, sạch sẽ, ấm áp nhưng không bí bách, tránh khói bụi và thuốc lá. Người bệnh cần được theo dõi nhiệt độ, nhịp thở, tình trạng ho và đờm thường xuyên để kịp thời phát hiện biến chứng.

5. Chế độ dinh dưỡng phục hồi

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị viêm phổi nặng. Người bệnh nên:

• Ăn nhẹ, dễ tiêu hóa, tăng cường rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu vitamin C, A, E để hỗ trợ miễn dịch.
• Bổ sung chất đạm lành mạnh từ thịt trắng, cá, trứng, sữa.
• Uống nhiều nước ấm để làm loãng đờm và giảm kích ứng cổ họng.
• Hạn chế thức ăn chiên rán, cay nóng và đồ uống có cồn.

6. Theo dõi và tái khám định kỳ

Sau khi xuất viện, người bệnh cần tái khám đúng lịch hẹn, chụp X-quang hoặc làm xét nghiệm theo chỉ định để kiểm tra mức độ hồi phục của phổi. Những dấu hiệu như ho kéo dài, mệt mỏi hoặc khó thở tái diễn là cảnh báo bệnh chưa khỏi hoàn toàn. Việc theo dõi chặt chẽ giúp ngăn ngừa tái phát và biến chứng mãn tính.

IV. Cách phòng ngừa viêm phổi nặng

Phòng ngừa viêm phổi nặng là biện pháp quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe hô hấp, đặc biệt ở người lớn tuổi, người có bệnh nền hoặc hệ miễn dịch suy yếu. Bằng việc duy trì lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng hợp lý và tiêm phòng đầy đủ, bạn có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh cũng như hạn chế biến chứng nguy hiểm.

Dưới đây là những cách phòng tránh viêm phổi nặng hiệu quả và dễ áp dụng trong cuộc sống hằng ngày:

• Tiêm vắc-xin phòng bệnh
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống
• Tăng cường sức đề kháng
• Tránh hút thuốc lá và khói thuốc
• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt khi thời tiết thay đổi
• Điều trị sớm các bệnh lý hô hấp và mạn tính

V. Khi nào bạn cần đến bác sĩ?

Viêm phổi là bệnh lý tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Một số trường hợp viêm phổi nhẹ có thể tự hồi phục khi nghỉ ngơi, uống đủ nước và dùng thuốc theo chỉ định. Tuy nhiên, khi các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hoặc kéo dài bất thường, người bệnh cần đến bác sĩ ngay để được thăm khám và xử lý kịp thời.

Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo cho thấy bạn không nên tự điều trị tại nhà mà cần đến cơ sở y tế:

• Sốt cao, rét run kéo dài
• Khó thở, thở gấp hoặc thở nông
• Ho kéo dài, đờm đặc hoặc có máu
• Đau tức ngực dữ dội
• Mệt mỏi, lả người, ăn uống kém
• Người có bệnh nền hoặc hệ miễn dịch yếu

Viêm phổi nặng ở người lớn là căn bệnh nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Việc chú trọng chăm sóc sức khỏe hô hấp, tiêm phòng đầy đủ và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp bạn bảo vệ lá phổi khỏe mạnh mỗi ngày. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy chủ động đến cơ sở y tế để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.